Arkivverket
Den Arnamagnæanske Samling
Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
Þjóðskjalasafn Íslands
Þjóðskjalasafn Íslands, Reykjavík: 721 documents
(9 documents in progress, 0 done, 712 left)
Dómur klerka útnefndur af séra Pétri Pálssyni um kærur Solveigar Hrafnsdóttur abbadísar á Stað í Reynisnesi til Jóns Guðmundssonar fyrir kúgildahald, kirkjutíundir, rekatöku og vanrækslu á húss uppgerð.
Finnbogi Einarsson prestur og officialis boðar, í umboði Ögmundar Pálssonar Skálholtsbiskups og administrators Hólabiskupsdæmis, klerka á milli Öxnadalsheiðar og Helkunduheiðar til prestastefnu á Víðivöllum í Blönduhlíð mánudaginn 13. júní 1524.
Guðmundur Þorvaldsson fær Ögmundi Pálssyni Skálholtsbiskupi til fullrar eignar, sakar og sóknar allan arf þann, er honum var fallinn fyrir norðan land eftir Finn Þorvaldsson heitinn móðurföður sinn.
Jón Sæmundsson selur Þorvarði Helgasyni príor á Skriðuklaustri 20 hundruð í jörðunni Borgarhöfn í Fellshverfi fyrir jarðirnar Vík og Sævarenda í Fáskrúðfirði og "þá sæmd og drengskap í peninga framlögum, er príorinn vildi gert hafa".
1) Dómur sex manna útnefndur á Öxarárþingi af Teiti Þorleifssyni lögmanni um gjörning þann, er þau Þorbjörg Þorláksdóttir og Þorbjörn Gunnarsson gerðu um jörðina Harastaði í Vesturhópi. 3. júlí 1523. 2) Teitur Þorleifsson lögmaður tekur bókareið af tveimur mönnum um Harastaðagjörning. 3. júlí 1523. 3) Vottfest uppskrift þriggja manna. 13. mars 1535.
Dómur sex manna útnefndur á Öxarárþingi af Teiti Þorleifssyni lögmanni um gjörning þann er þau Þorbjörg Þorláksdóttir og Þorbjörn Gunnarsson gerðu um jörðina Harastaði í Vesturhópi.
Ögmundur Pálsson Skálholtsbiskup og administrator heilagrar Hóladómkirkju fær Pétri Pálssyni presti jörðina Syðri-Ey á Skagaströnd til fullrar eignar og kvittar hann um andvirðið.
Dómur tólf klerka nyrðra útnefndur af Ögmundi Pálssyni Skálholtsbiskupi og umboðsmanni Hóladómkirkju um kærur biskups til séra Jóns Arasonar og allra þeirra, er rænt hafa skipi dómkirkjunnar, gulli, silfri, smjöri, slátri, skreið og vaðmálum og öðrum þarflegum peningum.
Tuttugu og fjórir prestar fyrir norðan land votta, að hafa lesið útskrift af bréfi kanoka Þrándheimsdómkirkju, þar sem þeir fá Ögmundi Pálssyni Skálholtsbiskupi fullt umboð yfir Hóladómkirkju og hennar eignum og peningum, en þeir afsegja hans yfirráðum og hlíta fyrir margar greinir, er bréfið hermir, og appellera allan þann ágreining fyrir erkibiskupinum í Niðarósi.
Tylftardómur klerka útnefndur af séra Jóni Arasyni, svaramanni og umboðsmanni Hóladómkirkju, um kærur hans til Teits Þorleifssonar, að Teitur héldi peninga Einars Jónssonar (Sigmundssonar), sem væri dæmd eign Hóladómkirkju, að hann hefði ekki lukt fyrir skóla og uppfæði Egils Hallssonar frænda síns, að hann hefði vísvitandi keypt kirkjunnar fastaeign Galtarnes í Húnavatnsþingi, og að hann hefði látið í hel slá sinn og dómkirkjunnar þjónustumann, að Jóni presti nærverandi og ásjáandi, og að hann hefði sjálfur slegið og ófæra gera látið marga sína og kirkjunnar þjónustumenn.
Tvennar tylftir klerka fyrir norðan land rita Einari Benediktssyni ábóta á Munkaþverá og Nikulási Þormóðssyni príor á Möðruvöllum og öllum prestum fyrir norðan Öxnadalsheiði og lýsa því, að þeir hafi samþykkt Jón Arason prest ráðsmann Hólastaðar og officialis Hólakirkju til næstu prestastefnu, en Jón prestur hafi því ekki játað, nema það væri og með þeirra samþykki.
Tylftardómur klerka útnefndur af Jóni Finnbogasyni presti og offcialis heilagrar Hólakirkju um kærur Jóns Arasonar prests dómkirkjunnar vegna til Helga Höskuldssonar ábóta um borgun á sakeyri, um hald á silfri fyrir dómkirkjunni og um samneyti við þá menn er í hel slógu Árna Bessason hetinn (á Sveinsstöðum).
Tólf klerkar nyrðra samþykkja séra Jón Arason ráðsmann og umboðsmann heilagrar Hólakirkju í öllum efnum milli Ábæjar og Úlfsdalsfjalla.
Jón Sæmundsson selur, í umboði Teits Þorleifssonar bónda, Þorvarði Helgasyni príor á Skriðu 20 hundruð í jörðunni Borgarhöfn í Fellshverfi klaustrinu til fullrar eignar fyrir 40 hundruð í lausafjám, með öðrum greinum, er bréfið hermir.
Helgi Höskuldsson ábóti á Þingeyrum og átta klerkar aðrir samþykkja Pétur Pálsson prest forstjóra Hóladómkirkju til næstu prestastefnu eftir Gottskálk Nikulásson Hólabiskup andaðan til jafns við Jóns Arason prest, er Einar Benediktsson ábóti á Munkaþverá og Nikulás Þormóðsson príor á Möðruvöllum höfðu, ásamt fleirum klerkum fyrir norðan Öxnadalsheiði, samþykkt.
Vitnisburður, að Eyjólfur Einarsson og hans fylgjarar hafi gert Runólfi Höskuldssyni bús upptöku á Bakka í Öxnadal, er mundi hafa reiknast til hér um bil 50 hundraða.
Dómur klerka, útnefndur á prestastefnu af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi, um umboð það, er Guðrún Jónsdóttir, kona Einars Jónssonar, Sigmundssonar, en Einar hafði verið í banni í þrjú ár, hafði gefið Gilbrikt Jónssyni presti frænda sínum yfir öllum sínum peningum.
Gottskálk Nikulásson Hólabiskup fær Þórarni Jónssyni jörðina alla Búrfell með hálfu "auðna" Búrfelli á Ásum til fullrar eignar upp á þá peninga, sem biskup hafði í borgan gengið við hann með fullri lofan.
Tylftardómur klerka, útnefndur á prestastefnu af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi, um ósvarlega meðferð Jóns Sæmundssonar á kirkjufjám á Reykjum í Tungusveit og þar til 209 ára gamlan reikningsskap kirkjunnar, og dæma þeir allan reikningsskapinn og þessa peninga fallna upp í jörðina á Reykjum, og biskupinn mega að sér taka jörðina þegar í stað.
Dómur sex presta, útnefndur á prestastefnu af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi, um 14 hundraða meðlag með Agli Hallssyni presti, er Teitur Þorleifsson bóndi hafði lofað, þegar Gottskálk Hólabiskup tók séra Egil ungan smádreng heim til Hóla til lærdóms.
Jón Arason prestur fær klaustrinu á Munkaþverá jörðina Miðhús í Höfðahverfi, sex málnytukúgildi og sex hundruð að næstum fardögum, en Einar Benediktsson ábóti lofar með samþykki Gottskálks Nikulássonar Hólabiskups og konventubræðra Elínu Magnúsdóttur, móður Jóns prests, ævinlegri próventu og frjálsmannlegu framfæri á klaustrinu, með fleirum greinum, sem bréfið hermir.
Þorvarður Guðmundsson gefur, með leyfi bræðra sinna séra Þórðar og Ívars Guðmundssona, Sigurði Finnbogasyni og Margrétu Þorvarðsdóttur konu hans jörðina Egilsstaði í Fljótsdalshéraði í próventu sína.
Teitur Þorleifsson gefur í vald Gottskálks Nikulássonar Hólabiskups "allan þann hugmóð og svívirðing, sem hann hafði á sér fengið og sínum garði og mönnum, að frá skildu því sama vígi, sem þar var unnið af hans mönnum í hans eigin garði", en biskup lofar Teiti "svo mikilli sæmd sem honum best lynti og líkaði af sér sjálfum þessa sæmd að taka."
Gilsbrikt Jónsson prestur selur Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi jörðina Mánaskál í Laxárdal til panta fyrir 35 hundruðum, er biskup átti hjá honum, en lausn sé á jörðinni innan þriggja ára.
Tylftardómur klerka, útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi, um legorðs áburð Margrétar Ólafsdóttur á Guðmund Guðmundsson, en hann hafði áður orðið brotlegur með móður hennar.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um kaup forvera síns Gottskálks Kenekssonar af séra Sigmundi Steindórssyni um jörðina Syðsta-Hvamm á Vatnsnesi.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um kúgildahald Sæmundar Jónssonar í 23 ár fyrir Hóladómkirkju.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um hjónaband Ingilbrikt Jónssonar og Höllu Vilhjálmsdóttur.
Jón Einarsson bóndi fær Ólafi Ásbjarnarsyni jörðina Stærri-Ey á Skagaströnd til fullrar eignar, og kvittar hann um andvirði jarðarinnar, því að Ólafur hafði lagt út jörð sína Njarðvík syðra, "í þann tíð, sem oftskrifaður Jón bóndi var gripinn og fangaður af Ólafi Diðrikssyni, og var svo í ómildra manna höndum" (sbr. DI VIII, nr. 431).
Dómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um fiskatolla, fjóðrung fiska af hverjum vermanni frá Másbúðum og til Fossár, til kirkjunnar á Hofi á Skagaströnd, og kallast tollar þeir Ólafstollar.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi á prestastefnu um lambatoll Reynistaðarklausturs fyrir vestan Vötn í Skagafirði.
Einar Hallsteinsson selur Þorvarði Helgasyni príor og klaustrinu á Skriðu jörðina Brekku í Fljótsdal fyrir 80 hundraða í lausafé.
Tylftardómur útnefndur af Jóni Einarssyni, er þá hafði kóngsins sýslu og umboð í Húnavatnsþingi, um atvist Ólafs Filippussonar að vígi Ásgríms Sigmundssonar, er varð í Víðidalstungu (1483).
Þórður Jónsson selur Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi jörðina Borðatjörn í Höfðahverfi fyrir jörðina Garðshorn hið syðra í Svarfaðardal.
Staðarbréf handa séra Jóni Brandssyni um Barð í Fljótum, útgefið af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi.
Ólafur Filippusson og Einar sonur hans selja Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi jarðirnar Hrafnabjörg, Ljótshóla, Snæringsstaði, Geithamra, Mosfell, Þremi tvenna og skóg í Blöndugili, sem allt hafði átt Solveig Björnsdóttir, en biskup geldur í mót jarðirnar Arnarstapa á Vatnsnesi, Hvol í Vesturhópi, Galtarnes í Víðidal og Vatnsenda í Vesturhópi.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um reka Reynistaðarklausturs milli Gaukstaðaár og Fossár og í Litlabási fyrir utan Gaukstaðaá.
Dómur útnefndur á prestastefnu af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um undanfæri Ólafs Filippussonar af kirkjugarðssaurgun (í Víðidalstungu 1483, þegar Ásgrímur Sigmundsson var veginn).
Vitnisburður, að Vigdís Jónsdóttir sór að því bókareið, að Ólafur Filippusson bóndi sinn hefði að sínu viti ekki verið í neinum þeim sökum að sifjum eða mægðum né nokkurri útlegð, að það mætti hindra þeirra hjónskap.
Ólafur Filippusson selur með samþykki Einars sonar síns Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi jörðina Auðkúlu í Svínadal fyrir jarðinar Ytri- og Syðri-Borg í Vesturhópi, með þeim atriðum, er bréfið hermir.
Vitnisburður Jóns Þorvaldssonar ábóta á Þingeyrum um reka og rekamáldaga klaustursins á Stað í Reyninesi.
Jón Jónsson geldur og fær Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi til fullrar eignar jarðirnar Vindheima og Ás í Hörgárdal og Bakka í Öxnadal í sakfelli og brot sín og Rögnu Finnbogadóttur, en þau voru að öðrum og þriðja manni, og gerir biskup Jón kvittan og ákærulausan.
Gottskálk Nikulásson Hólabiskup reiknar upp fyrir klerkum á prestastefnu þann framgang í fjám Hóladómkirkju föstum og lausum, er orðinn var síðan hann kom til stólsins, alls 18 hundruð hundraða, og samþykkja klerkar gjöf biskups til Kristínar dóttur hans.
Dómsúrskurður Jóns Arasonar prests, prófasts og almennilegs dómara milli Varðgjár og Glerár, um kærur hans vegna Gottskálks Nikulássonar Hólabiskups til Tómasar Hjálmssonar, að hann hefði eigi gert lagabrullaup til Helgu Þorvarðsdóttur, er hann hefði haldið sína eiginkonu í 20 ár eða lengur, að hann hefði eigi goldið rétta biskupstíund í þrjú ár samfleytt, og að hann hefði eigi viljað lesa fræði sín fyrir Jóni presti, þegar hann krafði hann þess.
Björn Þorleifsson lýsir því, að hann hafi afhent séra Pétri Pálssyni og goldið síns herra biskups Gottskálks Nikulássonar vegna þá skuld, er hann var skyldugur Hans Kruko og hans dandikvinnu hústrú Sunnifu, með jörðum þeim, er bréfið hermir.
Vitnisburðarbréf, að Þorbjörg Þorleifsdóttir upplagði Þorsteini Jónssyni að selja sinn eignarhluta í jörðinni Brúnastöðum, og slíkt hið sama gerði Hallbera Þorleifsdóttir systir hennar.
Finnbogi Einarsson prestur fær Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi til fullrar eignar jörðina Grindur á Höfðaströnd og kvittar hann um andvirði hennar.
Elín Magnúsdóttir, Einar Sigurðsson og Jón Sigurðsson fá Einari Benediktssyni ábóta og klaustrinu á Munkaþverá til fullrar eignar þann part í jörðinni Illugastöðum, er þau hefði mátt hljóta að erfð eftir Stíg Einarssson, en ábóti kvittar Stíg um allt það, er hann hefði mátt vera klaustrinu skyldugur.
Guðmundur Jónsson prestur selur Nikulási Þormóðssyni príor og klaustrinu á Möðruvöllum jörðina Böggustaði í Svarfaðardal fyrir jarðinar Bakka og Steindyr í sömu sveit með þeirri milligjöf, er bréfið hermir.
Sveinn Þorfinnsson fær Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi til fullrar eignar jörðina Ystagil í Langadal með þeim ítökum, er bréfið greinir, en biskup lofar að kenna Jóni syni Sveins til prests, og fær honum til halds staðinn í Vestuhópshólum þar til Jón sonur hans vígist þangað, og skal Sveinn ekki annað af staðnum gjalda en biskupsgisting og útlausn, þegar biskup fer í yfirreið sína.
Page 4 of 15