Archive Arnamagnæana dev

Þjóðskjalasafn Íslands, Reykjavík: 721 documents
(9 documents in progress, 0 done, 712 left)
Próventusamningur Gunnlaugs Helgasonar fyrir hönd Ingileifar Kolladóttur, konu sinnar, við Gottskálk Nikulásson Hólabiskup.
Þrúður Benediktsdóttir selur Finnboga Jónssyni lögmanni jörðina Vík í Reynistaðarþingum með þeim atriðisorðum, er bréfið greinir.
Tylftardómur klerka útnefndur af Jóni Finnbogasyni presti og offcialis heilagrar Hólakirkju um kærur Jóns Arasonar prests dómkirkjunnar vegna til Helga Höskuldssonar ábóta um borgun á sakeyri, um hald á silfri fyrir dómkirkjunni og um samneyti við þá menn er í hel slógu Árna Bessason hetinn (á Sveinsstöðum).
Narfi Jónsson príor á Skriðu selur Vigfúsi Erlendssyni bónda jörða alla Ystaskála undir Eyjafjöllum fyrir jörðina Snotrunes í Borgarfirði austur og nokkurt lausafé.
Lögfesta Magnúsar Jónssonar fyrir Ingjaldshóli og Hraunskarði.
Kvittunarbréf til handa Einari Ísleifssyni ábóta á Munkaþverá um jarðirnar Ærlæk í Öxarfirði og Efri-Hóla í Núpasveit.
Jón Arason Hólabiskup selur Magnúsi Brynjólfssyni jörðina Kristnes í Eyjafirði með hálfkirkjuskyld og ómagavist (kristfé) fyrir jarðirnar Veisu í Fnjóskadal, Meyjarhól á Svalbarðsströnd og Þrastastaði í Fljótum og þar til fjögur kúgildi.
Vitnisburður Nikulásar Þormóðssonar príors á Möðruvöllum um, að Ólafur Rögnvaldsson Hólabiskup hafi tekið Salbjörgu Gunnarsdóttur, konu Ólafs Grímssonar bónda, til ævinlegrar próventu "heim til Hólakirkju", og að í próventuna var gefin jörðin Brúarland í Deildardal, en "copium" af próventubréfinu stendur í "biskups Ólafs bréfabók", og "stóð það þar, þá ég gaf þennna vitnisburð út."
Dómur 24 klerka, útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi, um kæru biskups til séra Steins Þorvaldssonar um það, að hann hefði ekki viljað lesa forboðsbréf yfir Jóni Egd, að hann hefði farið orlofslaust burt úr biskupsdæminu og að hann hefði tekið guðs líkama í banni.
Vitnisburður um reka Þingeyraklausturs í Sigluvík fyrir norðan Geirhólm og að klaustrið eigi jörðina Kirkjuból og er tilgreint hvernig rekinn og jörðin sé undir klaustrið komið.
1) Tylftardómur, útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi, um kæru biskups til Þórðar Sveinbjarnarsonar út af kaupi biskups á Hólum í Laxárdal og Nesi í Fnjóskadal. 23. janúar 1489. 2) Transskriftarbréf þriggja manna. 5. júní 1489.
Margrét Eiríksdóttir, ærleg kvinna og velborin, afhendir Jóni Vilhjálmssyni Craxton Hólabiskupi og Hólastað, með samþykki Magnúsar Benediktssonar sonar síns, jörðina Sjávarborg, er hún hafði áður selt honum.
Vitnisburður Arnodds Þórðarsonar, Péturs Sæmundssonar, Eyjólfs Jónssonar, Ásgeirs Albertssonar og Hemings Jónssonar, auk Hálfdanar Hálfdanarsonar sem séra Magnús Jónsson á Breiðabólsstað krafðist af þeim um landamerki á milli Lambeyjar og Teigs í Fljótshlíð. Þeir segjast ennfremur aldrei hafa heyrt Kirkjulæk eignað yfir Fljótsveg eða farveg þar.
Samþykkt Gottskálks Nikulássonar Hólabiskup og klerka á prestastefnu, að í biskupstíundir skyldi lúkast eyrir af öllum jörðum smáum og stórum, þeim sem undir kirkjuna væri nú komnar, en af þeim, sem síðar kæmi, skuli lúkast tíundir eins og lög stæði til.
Guðrún Gunnlaugsdóttir samþykkir það jarðakaup um Skarðsdal, er Jón Sigmundsson hafði gert við Jón Þórðarson, fái hún aðra jörð jafndýra.
Dómur tólf presta útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi um það, hvort Hólakirkja í Hjaltadal eigi Drangey í Skagafirði. Sóru sex prestar, er sumir báru að þeir vissu að Hólakirkja hefði haft hana í 40 ár, svo að þeir vissu, aðrir vissu um 30 ár og einn um 25 ár. Dæmdu þeir kirkjuna eyna til óbrigðilegrar eignar.
Gottskálk Keneksson Hólabiskup selur Einari ábóta á Munkaþverá jörðina Kaldbak á Melrakkasléttu, er Hólastaður á, að fráteknum reka, en ábóti gefur í mót jörðina að Dýjum í Grenjaðarstaðaþingum.
Ingibjörg Ólafsdóttir gefur með samþykki skilgetinna sona sinna þann tíu hundraða part, er hún átti í Núpi undir Eyjafjöllum og allt laust og fast, er hún þá átti, í vald Gottskálks Kenekssonar Hólabiskups.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um hjónaband Ingilbrikt Jónssonar og Höllu Vilhjálmsdóttur.
Eiríkur Einarsson prestur kaupir af Randíði Bjarnadóttur jörðina Vað í Skriðuhverfi fyrir 13 hundruð í lausum aurum.
Þorleifur Björnsson fær Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi til panta upp á þrjú ár í skuld sína jörðina Galtarnes í Víðidal með kúgildum, er þar með standa, en væri jörðin eigi leyst á þriggja ára fresti, þá skyldi hún eign biskups.
Vitnisburður séra Jóns Jónssonar, 52 ára, sem hefur frá því hann man eftir sér verið á Þingeyrum og oftast á Skagaströnd og heyrt jafnan haft og haldið að Spákonufell í Vindhælishreppi ætti þann höfða sem kallaður er Spákonufellshöfði og aldrei heyrt tvímæli á því leika. Þá hafi hann aldrei heyrt höfðann eignaðan nokurri annarri jörð fyrr en hval rak þar í sumar.
1) Dómur sex manna útnefndur á Öxarárþingi af Teiti Þorleifssyni lögmanni um gjörning þann, er þau Þorbjörg Þorláksdóttir og Þorbjörn Gunnarsson gerðu um jörðina Harastaði í Vesturhópi. 3. júlí 1523. 2) Teitur Þorleifsson lögmaður tekur bókareið af tveimur mönnum um Harastaðagjörning. 3. júlí 1523. 3) Vottfest uppskrift þriggja manna. 13. mars 1535.
Tylftardómur klerka útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi um kæru biskups til Helga Ásgrímssonar daglegs sveins síns, að hann hefði ekki viljað ríða norður með öðrum sínum sveinum með séra Nikulási Vilhjálmssyni að lesa dóm yfir Oddi Arnórssyni.
Próventusamningur Magnúsar Jónssonar og Margrétar Finnbjarnardóttur við Einar Ísleifsson ábóta og klaustrið á Munkaþverá.
Dómur tólf presta, útnefndur af Jóni Arasyni Hólabiskupi, um gjöf þá, er Teitur Þorleifsson heitinn gaf guði og sankti Jóhannesi í sitt testamentum jörðina Glaumbæ í Skagafirði að sér frá föllnum.
Vitnisburður Jóns Jónssonar og Brands Sveinssonar um að hafa verið viðstaddir í eldaskálanum á Urðum í Svarfaðardal þegar Hallur Magnússon taldi upp fimm jarðir sínar, þ.e. Garð í Ólafsfirði, Grilli, Gil og Þverá í Fljótum og Tungufell í Svarfaðardal, sem hann væri reiðubúinn að selja Sturla Sigurðssyni.
Höskuldur Árnason lofar Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi að lúka kirkjunni í Núpufelli að næstum fardögum tíutugi hundraða, og skyldi jörðin laus, þá er peningar þessir væru greiddir, en biskup hafði tekið hana að sér í síðustu fardögum.
Vitnisburður fjögurra presta, að Marjón hafi fengið Ólafi Rögnvaldsyni Hólabiskupi og heilagri Hólakirkju jörðina Finnastaði í Höfðahverfi fyrir þau frænsdemisspell, er Steinvör dóttir hennar féll í með Sigurði Grímssyni.
Snorri Bjarnason selur Einari Ísleifssyni ábóta og klaustrinu á Munkaþverá jörðina Hróastaði í Fnjóskadal með þeim gögnum og gæðum, er hann og Rannveig Björnsdóttir kona hans varð eigandi að, en ábóti leggur í mót Kross í Ljósavatnsþingum.
Sex manna dómur, genginn að Dyrhólum 8. október 1448, útnefndur af Jóni Jónssyni officialis, þar sem Þykkvabæjarklaustri í Veri er dæmd til ævinlegrar eignar hálf Dyrhólaey í Mýrdal (Dyrhóladómur).
Ólafur Rögnvaldsson Hólabiskup samþykkir staðaskipti þeirra séra Ólafs Þorgeirssonar og Magnúsar Ásgeirssonar, að Ólafur verði prestur á Bægisá, en Magnús í Húsavík.
Ásmundur Hallsson prestur lýsir því, að hann muni ekki til þess, að hann hafi neina peninga út tekið vegna klaustursins í Kirkjubæ af Margréti Þorbergsdóttur, en vill þó ekki þræta þess, ef hún leiðir tvö skilrík vitni að því með svörnum eiði.
Snorri Bjarnason selur Einari Ísleifssyni ábóta og klaustrinu á Munkaþverá jörðina Hróastaði í Fnjóskadal með þeim gögnum og gæðum, er hann og Rannveig Björnsdóttir kona hans varð eigandi að, en ábóti leggur í mót Kross í Ljósavatnsþingum.
Finnbogi Einarsson prestur og officialis boðar, í umboði Ögmundar Pálssonar Skálholtsbiskups og administrators Hólabiskupsdæmis, klerka á milli Öxnadalsheiðar og Helkunduheiðar til prestastefnu á Víðivöllum í Blönduhlíð mánudaginn 13. júní 1524.
Vitnisburður, að Hálfdán Jónsson fékk Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi umboð sitt og Eyjólfs og Erlends sona sinna til útheimtu á arfi þeim, er Hálfdán taldi sér og sonum sínum hafa fallið eftir Magnús Jónsson móðurbróður þeirra.
Þorleifur Björnsson fær velbornum manni Magnúsi Jónssyni jörðina Böðvarshóla í Vesturhópi til fullrar eignar, en Magnús skyldi selja Þorleifi jörðina aftur þá Þorleif lysti að kaupa.
Teitur Þorleifsson gefur í vald Gottskálks Nikulássonar Hólabiskups "allan þann hugmóð og svívirðing, sem hann hafði á sér fengið og sínum garði og mönnum, að frá skildu því sama vígi, sem þar var unnið af hans mönnum í hans eigin garði", en biskup lofar Teiti "svo mikilli sæmd sem honum best lynti og líkaði af sér sjálfum þessa sæmd að taka."
Páll Brandsson handabandar í umboði séra Jóns Pálssonar og Finnboga Jónssonar Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi til fullrar eignar alla þá ákæru, er þeir þóttust eiga til jarðarinnar Valþjófsstaða í Núpasveit eða andvirðis hennar; ennfremur lofaði Páll biskupi fjórum tigum hundraða og að gera honum veislu og gefa sæmilegt þing; skyldi þetta allt fram komið að öðru hausti og séra Jón og Finnbogi þá kvittir við biskup.
Magnús Ásgrímsson prestur afhendir Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi jörðina Eið á Langanesi til fullrar eignar fyrir þær sakir og brot, sem hann hafði brotlegur orðið með biskupinn.
Jón Ólason lýkur Þorlaugu Árnadóttur konu sinni jörðina Ærlæk í Öxarfirði fyrir Stokkahlaðir í Eyjafirði, er hann hafði selt, en hún hafði haft til kaups við Jón.
1) Tveggja tylfta dómur, útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi á prestastefnu, um kæru biskups til Árna Höskuldssonar, að hann hefði eigi haldið Eyrarlandsdóm frá 7. júní 1479 (DI VI, nr. 202) um kirkjugóssin í Núpufelli og á Hnappstöðum. 9. júní 1488. 2) Transskriftarbréf fjögurra manna. 18. júní 1488.
Þorlákur Semingsson fær Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi og heilagri Hólakirkju jörðina Þóroddsstaði (Þórustaði) í Kaupangssveit til fullrar eignar og þar með fimm kúgildi, fyrir þá sök , er séra Semingur Magnússon faðir hans hafði haft burt tvo gullkaleika frá heilagri Hólakirkju.
1) Benedikt Sæmundson selur Ögmundi Andréssyni presti með samþykki Sigríðar Hallsdóttur konu sinnar 15 hundraða part í Borgarhöfn í Hornafirði, er hann erfði eftir Sigríði Jónsdóttur móður sína. 13. maí 1486. 2) Transskriftarbréf tveggja manna. 4. október 1489.
Kristín Þorsteinsdóttir selur Guðmundi Jónssyni alla jörðina Þorbjargarstaði í Laxárdal fyrir tíu hundruð í lausafé.
Þorsteinn Illugason prestur fær Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi tólf hundruð í jörðinni Tungu í Vatnsdal með einu málnytukúgildi.
Vitnisburður Ketils Grímólfssonar prests um tíundargreiðslu Þórunnar Finnbogadóttur af Valþjófsstöðum í Núpasveit til Presthóla.
Sigmundur Steinþórsson veðsetur Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi jörðina Flatatungu í Skagafirði, að dýrleika tíu tugi hundraða, fyrir sektir við biskup út af Miklabæjarráni og öðrum oftekjum, en áskilur sér lausn á jörðinni innan þriggja ára.
Jón Broddason pretur kvittar Kolla Magnússon bóda fyrir að hafa goldið hálfa Skálá með tilgreindum hlunnindum í próventu Ingibjargar Þorláksdóttur húsfreyju sinnar.
Omur Snorrason gefur guði allsvaldanda, hans signuðu móður og öllum guðs heilögum mönnum þau 20 hundruð, er Óttar Bjarnarson hafði honum selt, og sem hann hafði átt að staðnum í Reynisnesi.