Archive Arnamagnæana dev

Þjóðskjalasafn Íslands, Reykjavík: 721 documents
(9 documents in progress, 0 done, 712 left)
Dómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um fiskatolla, fjóðrung fiska af hverjum vermanni frá Másbúðum og til Fossár, til kirkjunnar á Hofi á Skagaströnd, og kallast tollar þeir Ólafstollar.
Sveinn Sumarliðason fær Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi og heilagri Hólakirkju til fullrar eignar jörðina Krossanes í Kræklingahlíð og þar til átta málnytu kúgildi fyrir þær sakir og hugmóð, er hann, faðir hans og afi hefðu gert biskupi og heilagri Hólakirkju, og þar með voru þeir Sveinn og biskup sáttir.
Próventugerningur Jóns Sigfússonar og Arnþrúðar Árnadóttur við Jón ábóta og klaustrið á Munkaþverá.
Dómur tólf presta útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi um kirkjureikning á Einarsstöðum og Svalbarði, er Sigurður Björnsson átti að svara.
Halldór Loftsson prestur selur Böðvari Ögmundarsyni djákna Krossanes í Kræklingahlíð fyrir Skriðuland og Hallfríðarstaði með tilgreindum landamerkjum og ítökum.
Jón Arason Hólabiskup ritar bréf til Alþingis um lögmanns kosning fyrir norðan og vestan á Íslandi.
Jón Ólason selur Kolbeini Ingimundarsyni presti, heilagrar Hólakirkju til eignar, þrjú hundruð í Núpi í Öxarfirði fyrir fimm hundruð, og kvittar um andvirðið.
Ólafur Rögnvaldsson Hólabiskup staðfestir dóm Jóns Snorrasonar prófasts frá 21. október 1454 um lambseldi til Vallakirkju í Svarfaðardal.
Jón Henriksson (Tófason) Hólabiskup lýsir því að hann hafi unnt systrunum á Stað í Reyninesi staðinn að Hofi á Skagaströnd um aldur og ævi forfallalaust præter porcionem ecclesiæ.
Þóra Guðmundsdóttir samþykkir sölu Jóns Eyjólfssonar bónda síns á jörðunni Guðmundarlóni til Hólakirkju í Hjaltadal.
1) Tveir prestar og tveir leikmenn transkríbera bréf um Helluland, Ásgrímsstaði og Skíðastaði frá 13. mars 1388. 5. febrúar 1451 2) Björn Brynjólfsson selur Gissuri Þorbjarnarsyni jarðirnar Helluland og Ásgrímsstaði í Hegranesi fyrir jörðina Skíðastaði í Laxárdal. 13. mars 1388 3) Gunnar Gíslason og Magnús Jónsson transkríbera transskript frá 5. febrúar 1451 af bréfi um Helluland, Ásgrímsstaði og Skíðastaði frá 13. mars 1388. 2. mars 1558
Eiríkur Einarsson prestur gefur jungfrú Marie og klaustrinu á Skriðu í Fljótsdal jörðina Lækjardal í Öxarfirði með fjórum kúgildum, sér til sáluhjálpar og frændum, vinum og ættmönnum lífs og liðnum.
Tylftardómur útnefndur af Jóni Einarssyni, er þá hafði kóngsins sýslu og umboð í Húnavatnsþingi, um atvist Ólafs Filippussonar að vígi Ásgríms Sigmundssonar, er varð í Víðidalstungu (1483).
Jón Sæmundsson selur Þorvarði Helgasyni príor á Skriðuklaustri 20 hundruð í jörðunni Borgarhöfn í Fellshverfi fyrir jarðirnar Vík og Sævarenda í Fáskrúðfirði og "þá sæmd og drengskap í peninga framlögum, er príorinn vildi gert hafa".
Vitnisburður Björns Þórarinssonar um veiði í Nikulásarkeri í Norðurá.
Vitnisburður tveggja manna, að Hallsteinn Þorsteinsosn hafi gefið Þórði Jónssyni frænda sínum hálfa jörðina Hól í Siglufirði og þar til tíu hundruð í þarflegum peningum.
Ólafur Rögnvaldsson Hólabiskup samþykkir Vallholtsdóm frá 14. janúar 1465 (DI V, nr. 384).
Þau systkin Ormur Eiríksson og Ragnhildur Eiríksdóttir selja Jóni Bjarnasyni þann part, sem þau áttu, í jörðinni Efstafelli í Ljósavatnsþingum, alls 26 hundruð, fyrir lausafé.
Ólafur Rögnvaldsson Hólabiskup samþykkir skipti þeirra Barböru abbadísar á Stað og Ólafs Grímssonar bónda á jörðunum Brúarlandi í Deildardal og Syðra-Vatni í Tungusveit.
Árni Ólafsson Skálholtsbiskup selur Sveini Hallvarðssyni jörðina Ríp í Hegranesi fyrir jarðirnar Borg og Írafell í Tungusveit, og geldur biskup Sveini upp í mismun tíu kúgildi.
Sigmundur Jónsson selur Jóni Péturssyni presti jörðina Illugastaði í Flókadal með fyllra skilorði en næsta bréf á undan greinir (þ.e. DI VI, nr. 165).
Jón Einarsson bóndi fær Ólafi Ásbjarnarsyni jörðina Stærri-Ey á Skagaströnd til fullrar eignar, og kvittar hann um andvirði jarðarinnar, því að Ólafur hafði lagt út jörð sína Njarðvík syðra, "í þann tíð, sem oftskrifaður Jón bóndi var gripinn og fangaður af Ólafi Diðrikssyni, og var svo í ómildra manna höndum" (sbr. DI VIII, nr. 431).
Einar Hallsteinsson selur Þorvarði Helgasyni príor og klaustrinu á Skriðu jörðina Brekku í Fljótsdal fyrir 80 hundraða í lausafé.
1) Hallvarður Hallkelsson og Valgerður Brandsdóttir kona hans selja Guðbjarti Eyjólfssyni presti jörðina Sævarland í Laxárdal með tilteknum hlunnindum. 16. apríl 1379. 2) Magnús Sigurðsson prestur og tveir menn aðrir transkríbera bréf um Sævarland frá 1379, 12, nóvember 1385.
Manntalsþing á Svínavatni á Ásum. Kom til tals og yfirskoðunar það efni sem áhrærði kristfjárjörðu sem er fátækra eign, þ.e. jörðin Hamar liggjandi í Svínavatnskirkjusókn sem Guðmundur Hákonarson gaf til ellefu hreppa. Hreppstjórar Miðfjarðarhrepps kvarta yfir því að hafa ekki fengið neitt í sinn hlut.
Eiríkur Sumarliðason prestur gefur Guðnýju Þorleifsdóttur í tíundargjöf sína hálfa jörðina Kalmanstungu í Borgarfirði.
Vitnisburður, að Teitur Þorleifsson hefði oftlega lýst því fyrir Sveinsstaðafund (1522), að hann gæfi Guði, sancte Önnu og sancte Jóhannesi baptista Glaumbæ í Skagafirði til ævinlegrar eignar að sér frá föllnum.
Goðsvin Comhaer Skálholtsbiskup skipar Reynistaðarklaustri í kost með systur Margréti Þorbergsdóttur árlega hundrað frá Skálholti, annað hundrað frá Hólum og þriðja hundrað frá Kirkjubæjarklaustri.
Dómur séra Jóns Pálssonar officialis heilagrar Hólakirkju um barneignir Margrétar Sigurðardóttur og Brynjólfs Egilssonar.
Dómur tólf klerka útnefndur af Jóni Arasyni Hólabiskupi um kærur biskups til séra Jóns Finnbogasonar, að hann hefði eigi gert né goldið Laufáskirkju fullan reikningsskap af porcio og mortaliis í 36 ár, er séra Jón hafði haldið staðinn.
Jón Arason Hólabiskup gefur ærlegri dándikvinnu Ólöfu Einarsdóttur jörðina Stafn í Reykjadal.
Bréf Björns Þorleifssonar, þar sem hann fyrirbýður tollver í Bolungarvík.
Próventusamningur Illuga Björgólfssonar og systur Þórunnar Ormsdóttur fyrir hönd klaustursins í Reyninesi.
1) Guðmundur Skúlason prestur lýkur Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi jörðina Syðra-Holt í Svarfaðardal fyrir þær skuldir og reikningsskap, er hann átti að svara upp á sinn part fyrir Skúla Loftsson föður sinn, sem hann var skyldugur biskupinum í tíundir og útlausnir upp á langa tíma, svo og fyrir þær skuldir, er séra Guðmudnur átti að gjalda biskupinum fyrir sjálfan sig. 1. mars 1481. 2) Transskriftarbréf fjögurra manna. 27. amí 1491.
Jón Þórðarson prestur handleggur frú Oddbjörgu abbadís á Reynistað tíu hundruð í vaðmálum og öðrum flytjanda eyri og lofar að skila abbadísinni aftur sylgju þeirri er hústrú Geirdís gaf klaustrinu, en Oddbjörg abbadís gefur séra Jón kvittan um alla ráðsmennsku klaustursins.
Séra Hannes Pálsson, Loftur Guttormsson og sex menn aðrir votta, að Adam Jakobsson hafi lesið fyrir kirkjudyrum í Saurbæ í Eyjafirði stefnubréf Mikaels Jónssonar prests til Ara Þorbjarnarsonar prests og Þorkels Guðbjartssonar prests að mæta á ársfresti fyrir erkibiskupinn í Niðarósi.
Jón Þorsteinsson fær Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi til fullrar eignar jörðina Þóristaði á Svalbarðsströnd og kvittar um andvirðið.
1) Sveinn Pétursson Skálholtsbiskup afleysir og kvittar þau hjón Árna Guðmundsson og Steinunni Sigurðardóttur, að settum skriftum, fyrir það þau voru með Þorleifi Björnssyni og hans fylgjurum í heimreið til Oddgeirshóla í Flóa þegar kirkjan var saurguð með slögum og blóðsúthellingum, kvittar biskup og fyrir bæn þeirra hjóna Þorleif og fylgjara hans af fjársektum en bannar þeim kirkjugöngu fyrr en þeir hafi tekið skriftir. 12. mars 1474 2) Sveinn Pétursson biskup í Skálholti gefur séra Oddi Péturssyni, officialis heilagrar Skálholtskirkju, umboð til að afleysa Þorleif Björnsson og þá sem með honum voru í Oddgeirshólareið 3. október 1473, og setja þeim skriftir nema Eyjólf lásara Gunnarsson, sem var í Krossreið, og Eyjólf Fúsason sem bannsunginn var af Ólafi biskupi á Hólum; ennfremur umboð til að skrifta Þorleifi og Ingveldi Helgadóttur fyrir síðustu barneign þeirra. 12. apríl 1474 3) Transkriftarbréf þriggja manna. 1. maí 1474.
Gottskálk Keneksson Hólabiskup leyfir að Einar ábóti á Munkaþverá selji Sigurði príor og klaustrinu á Möðruvöllum jörðina Gásir í Glæsibæjarþingum og þar til tíu kúgildi fyrir jarðirnar Gil og Vaglir í Hrafnagilsþingum.
1) Björn Brynjólfsson selur Gissuri Þorbjarnarsyni jarðirnar Helluland og Ásgrímsstaði í Hegranesi fyrir jörðina Skíðastaði í Laxárdal, 13. mars 1388. 2) Tveir menn og tveir prestar transrkíbera bréf um Helluland, Ásgrímsstaði og Skíðastaði frá 13. mars 1388, 5. febrúar 1451,
Ríkisráð Norðmanna samþykkir og staðfestir Alþingisdóm frá 30. júní 1533, 8DI IX, nr. 550), er Ögmundur Pálsson Skálholtsbiskup bar fram.
Vitnisburður að séra Loðvík Hallsson sór fyrir Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi, að Skúli Loftsson hélt og reiknaði sína eign jörðina Syðra-Vallholt í Skagafirði.
Gunnlaugur Þorkelsson fær Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi og heilagi Hólakirkju til ævinlegrar eignar jörðina Brimnes í Svarfaðardal ítöluslausa og með reka, en Ólafur biskup leggur á mót partinn í Tungu í Vatnsdal í Grímstungnaþingum.
Sigurður Björnsson lýkur Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi jörðina Tungu á Svalbarðsströnd fyrir 20 hundruð og þar til 20 hundruð í fríðvirðum peningum að næstum fardögum fyrir porcio Svalbarðskirkju um sína daga, og lofar að svara á prestastefnu fyrir porciu um daga föður síns.
Vitnisburður séra Illuga Guðmundssonar um að hafa eitt sinn verið samferða Jóni Ólafssyni til Hóla á prestastefnu vorið 1551. Þá voru á Hólum uppreiknaðar allar jarðir Hóladómkirkju og var Tjörn í Aðaldal þ.á m. og hafi séra Jón ekki átalið það. Nokkrum árum seinna þegar séra Jón lá banaleguna hafi þeir séra Kolbeinn Auðunarson riðið til Ness í Aðaldal til að taka af honum reikningsskap. Þá hafi hann sagt skilmerkilega frá því hvað hann skuldaði og hverjir skulduðu honum og minntist þá ekki á Tjörn.
Ólafur Rögnvaldsson Hólabiskup setur Jón Snorrason af kjól og kalli fyrir manndrápsáburð, áverka við prest, rán og gripdeildir, óhlýðni, ill orð og verk, og hótar að bannfæra hann.
parchment and paper
-
Vitnisburður séra Kolbeins Auðunarsonar um að hann og séra Illugi Guðmundsson hafi farið að Nesi í Aðaldal þegar séra Jón Ólafsson heitinn lá banaleguna en erindið var að taka reikningsskap af honum (presttíund og kirkjupeninga). Þá var séra Jón með fullri skynsemi og greindi frá skuldum sínum og hvað aðrir skulduðu honum og skrifaði séra Kolbeinn það allt niður. Hann minntist hins vegar aldrei á jörðina Tjörn í Aðaldal. Vorið 1551 riðu þeir séra Kolbeinn, séra Illugi og séra Jón til Hóla á prestastefnu en þá var búið að reikna saman jarðir dómkirkjunnar en þann reikningsskap átti að senda konungi. Þar kom Tjörn í Aðaldal fyrir en séra Kolbeinn heyrði aldrei séra Jón átelja þá jörð og vildu þó margir á þeim tíma klaga uppá Jón Arason biskup.
Vitnisburður séra Þorsteins Gunnasonar, 81 ára að aldri, um að hafa heyrt fyrir meira en 60 árum og jafnan síðan að þeir Brandur Helgason, sem átti Tungu í Fljótum, og Þorlákur Helgason, faðir Eiríks Þorlákssonar, hafi verið haldnir bræður samfeðra. Hann hafði heyrt frá kunnugum mönnum að þegar faðir þeirra hafi dáið þá hafi Þorlákur verið á framfæri Brands.
Dómur tólf presta, útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi, að Bjarni Ólason sé rétt fangaður af kirkjunnar valdi.