Archive Arnamagnæana dev

Þjóðskjalasafn Íslands, Reykjavík: 721 documents
(9 documents in progress, 0 done, 712 left)
Testamentisbréf ónafngreinds manns, er gefur ýmsar gjafir einkum klaustrinu á Reynistað og systrunum þar, en bóla gengur um land.
Vitnisburður Marteins Ívarssonar um landamerki Molastaða.
Sjö prestar og tveir leikmenn votta, að Hrafn Brandsson lýsti því, að hann lofaði ekki að halda Viðvíkurdóm um hálfkirknareikninga, heldur bannaði öðrum að gera Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi reikninga af þeirra hálfkirkjum, og bannaði prestum að ganga dóma, er biskup tilnefndi þá um kirkjunnar mál.
Tylftardómur klerka útnefndur af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi um kærur biskups til Páls Þórálfssonar um kúgildahald fyrir Hólakirkju "um tólf ár síðan sóttina" (1494).
Ásgautur Ögmundsson selur Narfa Jónssyni príor í Skriðu 20 hundruð í jörðunni Borgarhöfn í Hornafirði og 18 hundruð í fjöru, er liggur í Öræfum milli Kvíár og Hamraenda, hálfa við Sandfellinga, og að auk hundrað í fríðu og ófríðu, fyrir Sumarliðabæ í Holtum með sex málnytukúgildum, og þar til lofaði Narfi príor að taka að sér pilt, er Ásgauti heyrði til, og kenna honum les, söng, skrif og rím, svo að hann mætti vígjast prestur, með öðru skilorði, er bréfið greinir.
Dómur tuttugu presta útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi um ákæru hans til Þorláks Semingssonar um það, að hann hefði höggvið skóg í jörðum Hólastaðar (Barnafell og Garður), og um 80 hundraða gjöf séra Semings Magnússonar föður Þorláks.
Vitnisburðarbréf, að Kristín Jörundsdóttir gaf Jóni Jónssyni, er kallaður var príorsbróðir, fjórðungsgjöf úr öllum sínum peningum, og að hann tók að sér og eignaðist með vilja og samþykki Kristínar jörðina Skeggjastaði á Ströndum.
Halldór Steinþórsson selur Jóni Gamlasyni presti, ráðsmanni og umboðsmanni heilagrar Hólakirkju, og staðnum á Hólum jörðina Nýlendi á Höfðaströnd fyrir lausafé.
Tylftardómur klerka útnefndur á prestastefnu af Jóni Arasyni Hólabiskupi, um séra Gísla Finnbogason fyrir það mannslag, er hann ófyrirsynju í hel sló Þórarinn Stenþórsson heitinn.
Mikael Jónsson prestur lýsir því að Jón Henriksson (Tófason) Hólabiskup, góðrar minningar, hafi kallað sig frá Noregi til að gerast prestur á hans umdæmi, og hafi biskup veitt sér Breiðabólsstað (í Vesturhópi), og hafi hann meðal annars gerst fjárráðamaður biskupsstólsins, og á deyjanda degi hafi Jón biskup, er hann sá af forvitru sinni og lækniskunnustu, að sjúkleikur sá, er hann hafði tekið, mundi draga hann til bana, skipaði sig til officialis og hafi það verið samþykkt af mörgum lærðum og leikum, en því embætti hafi hann lítt náð, og kennir það ofríki séra Þorkels Guðbjartssonar og séra Ara Þorbjarnarsonar, er prestafundur á Möðruvöllum kaus til officialis, og stefnir hann þeim því báðum á ársfresti fyrir erkibiskupinn í Niðarósi.
Vitnisburður, að Þorvaldur Sigurðsson hafi gefið jörðina hálfa Skriðu í Breiðdal klaustrinu á Skriðu í Fljótsdal til ævinlegrar eignar.
Guðríður Finnbogadóttir selur Finnboga Einarssyni jörðina Fjósatungu í Fnjóskadal með skógi í Þórðarstaðajörðu með ummerkjum fyrir jörðina Grindur á Höfðaströnd með skógi og selför, með fleira skilyrði, er bréfið greinir.
Kvittunarbréf Sigurðar Ívarssonar til handa Jóni Þorvaldssyni presti um lúkning á andvirði tíu hundraða í jörðinni Mánaskál.
Jón Sæmundsson selur, í umboði Teits Þorleifssonar bónda, Þorvarði Helgasyni príor á Skriðu 20 hundruð í jörðunni Borgarhöfn í Fellshverfi klaustrinu til fullrar eignar fyrir 40 hundruð í lausafjám, með öðrum greinum, er bréfið hermir.
Kaupbréf þeirra Hauks Gunnarssonar og Órækju Sturlusonar, að Órækja kaupir af Hauki land að Ingjaldshvoli undir Jökli með öllum gögnum og gæðum, en geldur Hauki hálfa jörðina Kálfárvöllu á Snæfellsnesi með öllum gögnum og gæðum.
Sigurður Jónsson príor á Möðruvöllum lýsir því, að hann hafi tekið bókareið af Þorkeli Blængssyni um landamerki Stóra-Hamars í Eyjafirði, svo sem bréifð vottar.
Bréf Einars Ísleifssonar ábóta á Munkaþverá um gjafir hans til Stígs Einarssonar frænda síns.
1) Fjórir menn votta, að Þorleifur Björnsson hafi 2. janúar 1477 selt Sveini Guðmundssyni alla jörðina á Kryddhóli í Skagafirði fyrir Ásgrímsstaði í Hegranesi og þar til lausafé. 9. janúar 1477. 2) Transskriftarbréf tveggja manna. 7. maí 1490.
Bréf Þorleifs Björnssonar um veðsetningu hans á Galtarnesi í Víðdal til Ólafs Rögnvaldssonar Hólabiskups um þrjú ár.
Stefán Ögmundsson selur heilagri Hólakirkju fjórðunginn úr jörðunni Skálá í Sléttahlíð.
Vitnisburður, að Vigdís Jónsdóttir sór að því bókareið, að Ólafur Filippusson bóndi sinn hefði að sínu viti ekki verið í neinum þeim sökum að sifjum eða mægðum né nokkurri útlegð, að það mætti hindra þeirra hjónskap.
Guðríður Ólafsdóttir vottar að Rannveig Eiríksdóttir hafi 13. ágúst 1407 gefið Oddi Oddssyni í fjórðungsgjöf hálfa jörðina Skóga í Axarfirði og þar til tíu hundruð; samþykkti Oddur Eiríksson bóndi hennar gjöfina og lagði mála konu sinnar upp í jörðina Ærlæk.
Dómur Ólafs Rögnvaldssonar Hólabiskups og tólf presta um séra Jón Pétursson fyrir það, að hann hafði þjónustað Finnboga Jónsson og hans fólk og messað yfir þeim í biskupsins forboði.
Bréf um útlúkning Ásgeirsáa og Lækjamóts og fjögurra jarða (Krossnes, Melar, Norðfjörður og Seljanes) á Ströndum til Finnboga Jónssonar lögmanns og Teits Þorleifssonar.
Geir Vigfússon prestur vottar, að hann hafi lesið bréf Ólafs Rögnvaldssonar Hólabiskups (DI VI, nr. 245) á Hnappstöðum í Eystrum-Fljótum eftir boði biskups, og síðan lögfest jörðina undir heilaga kirkju.
Kaupmálabréf Björns Sæmundssonar og Snjófríðar Björnsdóttur.
Vitnisburður Magnúsar Gunnsteinssonar, nærri 70 ára, um að í sínu ungdæmi hafi hann þekkt Þorlák Helgason heitinn, sem síðast þegar hann vissi bjó í Ljótshólum í Svínavatnshreppi, og hafi hann aldrei heyrt tvímæli á því leika að hann væri samfeðra bróðir Brands Helgasonar heitins.
1) Dómur Ólafs Rögnvaldssonar Hólabiskups og tólf presta um hald Þórunnar Finnbogadóttur á jörðunni á Valþjófsstöðum í Núpasveit, er biskupinn reiknaði eign Hólakirkju í Hjaltadal. 13. júlí 1464. 2) Transkriftarbréf þriggja manna. 25. september 1466.
Vitnisburðarbréf, að Árni Þorleifsson handleggur Þorgerði Hallsdóttur, konu Símonar Pálssonar, jörðina Merkigil í Eystrumdölum til fullrar eignar eftir gjöf Þorleifs Árnasonar föður síns.
Arnfinnur Þorsteinsson kaupir fimm hundruð í jörðinni Hálsi í Svarfaðardal af Kristínu Oddsdóttur, er hún hafði erft eftir Odd föður sinn.
Kvittun Torfa Þorsteinssonar til Ólafs Hjaltasonar Hólabiskups fyrir skilum föðurarfs.
Guðmundur Hjaltason bóndi fær Solveigu Guðmundsdóttur dóttur sinni hálfa jörðina Fell í Kinn upp í skuld.
Þrír klerkmenn votta, að Einar ábóti á Munkaþverá seldi með samþykki konventubræðra Gottskálki Hólabiskupi og Hólastað þann part, er klaustrið átti í Laxármýraósi, til móts við Grenjaðarstað, en biskup lét klaustrið fá í staðinn alla þá laxveiði, er Hólastaður átti í Deildará norður á Sléttu.
Agnes priorissa á Stað í Reyninesi og allar konventusystur á Stað lofa Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi hlýðni og fullum trúskap sem þeirra formanni, og lýsa því, að Þorleifur Árnason hafi hvorki fengið umboð á þeirra né klaustursins peningum, 19. apríl 1461.
Vitnisburður Tómasar Þorsteinssonar, 57 ára, að mestu uppalinn í Húnaþingi og var á Skagaströnd í 20 ár (2 ár á Spákonufelli og 18 á Vindhæli í Vindhælishreppi) um að hafa heyrt haft og haldið af eldri mönnum að Spákonufell ætti höfðann sem kallaður hefur verið Spákonufellshöfði fyrir framan merkigarð þann sem gengur úr Einbúa. Hann hafði aldrei heyrt höfðann eignaðan nokkurri annarri jörðu en Spákonufelli og engin tvímæli á þessu leika fyrr enn í sumar þegar hval rak þar. Þá viti hann til þess að Spákonufellsmenn hafi tekið lóðarfisk af þeim skipum sem hafi gengið í höfðann að Hólum [Höfðahólum] undanskildum sem eigi þar skipgöngu.
Ólafur Þorgeirsson prestur lýsir, því að hann hafi eftir skipun Ólafs Rögnvaldssonar Hólabiskups ætlað að lesa á Grenjaðarstöðum dóminn frá 13. júlí 1464 (DI V, nr. 372) um Valþjófsstaði yfir Þórunni Finnbogadóttur, en séra Jón Pálsson hafi ruskað sér og blótað, og ætlað að ná í bréfið og Þorgils Gunnlaugsson hafi gripið í það og rifið, og haft með sér mestan part þess.
Bjarni Ólason leiðir próf og lögleg vitni fyrir Brandi Jónssyni lögmanni að því, að Óli Bjarnason og Þóra Sturludóttir, kona hans, gáfu Bjarna syni sínum jarðirnar Þverá í Fnjóskadal, Heiðarhús á Flateyjardalsheiði, Vík í Flateyjardal og Samtýni í Kræklingahlíð til giftingar við Margréti Ólafsdóttur konu sína á festingardegi.
Vitnisburður Jóns Nikulássonar um veiði í Nikuláskeri í Norðurá og annar vitnisburður þeirra Jóns Björnssonar og séra Jóns Salómonssonar um að hafa heyrt á vitnisburð Jóns Nikulássonar.
Steindór Andrésson selur Steini Eyjólfssyni hálfa jörðina Brúarland í Deildardal fyrir 50 hundruð í lausafé.
Þorleifur Árnason lofar Agnesi priorissu og öllum systrunum á Stað í Reyninesi að taka hvorki klaustrið né þess peninga og veita þar engan styrk og engin ráð til að það sé gert.
1) Tveggja tylfta dómur, útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi á prestastefnu, um kæru biskups til Halldórs Brandssonar, að hann hefði eigi haldið Víkurdóm um kirkjugóssin á Barði í Fljótum frá 10. febrúar 1481. (DI VI, nr. 317; Barðsdómur hinn síðari). 9. júní 1488 2) Transskrift fjögurra manna. 16. júní 1488
Séra Björgólfur Illugason gefur i klaustrið á Stað í Reyninesi undir reglu hins heilaga Benedicti Steinunni dóttur sína og Sigríði Sæmundardóttur frændkonu sína og gefur klaustrinu 50 hundraða í forgift.
Dómur klerka útnefndur af séra Eiríki Sumarliðasyni í umboði Gottskálks Nikulássonar Hólabiskups um kærur biskups til Þórðar Þórðarsonar, Hallvarðs Jónssonar og Auðunar Sigurðssonar.
Konventubræður á Munkaþverá samþykkja jarðakaup Einars Ísleifssonar ábóta við Bjarna Ólason, að klaustrið keypti Kasthvamm í Laxárdal fyrir Jódísarstaði og Höskuldsstaði.
Dómur tólf presta útnefndur af Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi um ákæru biskups til Þorsteins Ormssonar um dómrof.
Vitnisburðarbréf 24 presta um mótblástur, hugmóð og forþrot Hrafns Brandssonar lögmanns við Ólaf Rögnvaldsson Hólabiskup.
Prestastefnubréf Gottskálks Nikulássonar Hólabiskups.
Sigurður Þorláksson prestur fær Ólafi Rögnvaldssyni Hólabiskupi og heilagri Hólakirkju til ævinlegrar eignar jörðina Hól í Siglufirði "fyrir þær sektir, sem hann varð skyldugur biskupinum og kirkjunni uppá þau þrjú ár, sem hann var officialis og biskupinn var burt af landinu".
Tylftardómur klerka, útnefndur á prestastefnu af Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi, um ósvarlega meðferð Jóns Sæmundssonar á kirkjufjám á Reykjum í Tungusveit og þar til 209 ára gamlan reikningsskap kirkjunnar, og dæma þeir allan reikningsskapinn og þessa peninga fallna upp í jörðina á Reykjum, og biskupinn mega að sér taka jörðina þegar í stað.
Finnbogi Einarsson prestur fær Gottskálki Nikulássyni Hólabiskupi til fullrar eignar jörðina Grindur á Höfðaströnd og kvittar hann um andvirði hennar.